Zawnawlna

Friday, April 1, 2011

BUNG 12

bung 12

Thiltithei mi Nung Hrang Ang Maia Rinna Sawina (Personification Of Faith As The Subject)

Rohmingliana sawi dan chuan rinna chu chatuan minung a ni a,[1] meipui, sakeibaknei leh khandaih a\anga Daniala, Sadraka, Mesaka, leh Abednegoate chhanchhuaktu kha he rinna hi a ni.[2] Hebrai Lehkhathawn bung 11-na-in ‘rinnain’ tia a sawite kha rinna hi thil titu (subject) a nihzia tarlanna niin, khawtual \awnga a sawi tum phawk thei tur ang chi chu, ‘Thlawhtheihnain Muana chu Delhi-ah a kal, bus-in Thanga chu Lungleiah a kal…’ tihna ang hi a ni a ti bawk.[3] Nova lawng tuktîra, Abrahama hmuh loh ram pantîrtu kha he rinna bawk hi a ni a ti zui a.[4]

II Kor. 13:5-a “Rinnaah chuan in awm emaw, nangmahni ngei inchhin thin ula…” tih thua ‘rinnaah chuan in awm emaw’ tia a sawi hi HMUN (place) a ni a. ‘Aizawlah chuan in awm emaw, Delhi-ah chuan in awm emaw infiah thin rawh u’ tihna ang a ni a ti bawk.[5] TMEF sawi dan chuan rinna chu Pathianin mihring a rawn zawmna a ni a.[6] Lazara rinna chu Isuaa awm Pathian thu kha a ni a. Chu Isua thu ngei chuan Lazara kha a kai tho ta bawk a. Chuvangin Lazara tinungtu chu rinna a ni tihna a ni.[7] Jak. 2:17-ah “Chutiang bawkin rinna chu thiltih nei lovin amah chauhva a awm chuan thi a ni” tih thu kan hmu a. Chuvangin rinna dik tak chu a che thei a, a nung a, ringtu chu thil a tihtîr ngei ngei thin tiin an zirtir.[8]

TMEF zirtir dan chuan rinna chu nunna leh taksa pawh nei ni awm takin a lang a. Thlarau Thianghlim nen an inang ti bîk chiah lo mah sela rinna hnathawh an sawite hi Thlarau Thianghlim hnathawh thinte an ni a. An pawm emaw pawm lo emaw, Thlarau Thianghlim leh rinna hi an hre hrang lo niin a lang. A chhan lian tak nia lang chu rinna (faith) hi Pathian hnen a\ang chauhva lo chhuak nia an hrilhfiah thin vang a ni thei ang.

Paula hian rinna tih thu hi a hmang daihzai khawp mai. Hmanna chi hrang hrang heng- Kohhran pum pui (whole church-Gal. 6:10) sawi nan te, Kristian zirtirna (the body of Christian teahching-I Kor. 16:13) leh thil dang sawi nan (Phil. 1:27) a hmang a. I Kor. 16:13 thu-ah hian ‘rinnaah ding nghet ula’ tih hman a ni nain he rinna hi nghet taka dinna tur hmun [place] ni lovin Kristian zirtirna sawina a ni tiin Moris-a chuan a hrilhfiah.[9]

Heng Bible chânga a lan dan chuan rinna hi thil nung dang, mihring pawn lam a\anga thil rawn ti thintu (a subject from extra human being) niin a lang lo. Moris-a vek hian II Kor. 13:5 hi hrilhfiahin ‘Krista chu in la ring reng em tih infiah rawh u’ (test whether you still trust Christ) tihna a ni a ti bawk.[10] Rinna hmunah chuan in la awm reng em? (entir nan, Aizawlah chuan in la awm reng em?) tihna lam a kawh hû hmel loh. Mihring chu rinna hmuna (place) ding peu al reng tura kan beisei chuan kan bo pilril lutuk thei tlat.

Isua Krista kan la ring reng em tih infiah tura sawmna/hriattîrna a ni a. Hnam dang \awngkauchheh zawng zawng hi Mizo \awngkauchheh nen inang diak diaka ngaih loh hram a \ha. =awng hmang inhlat lutuk a ngial a ngana lehlin zawh vek hian a châng chuan a thuchah a bo \hak thei a ni. Chuvangin fimkhur a ngai khawp mai.

Rinna hi pawimawh eltîang mah sela chhandamtu leh minung dang, thiltitu ber ang chuan hman a ni ngai lo; mihring leh Pathian inzawmna a ni zawk. ‘Pathian leh mihring inzawmna’ tih ai pawhin ‘mihring leh Pathian inzawmna,’ mihring a\anga Pathian, ti zawng hian sawi ila a inkahpup chaw zawkin ka hria; ring tur kher hi chuan mihring mawh hi a langsar tawh zawk tlat.

Barth-a hrilhfiahna hi thil pawimawh tak a tling phak a ni. A sawi dan chuan rinna chu ‘Kristaa Pathian hnathawh, chhandamna thu puanchhuah pawmna’ (the acceptance of salvation proclamation of God’s action in Christ) a ni a.[11] Kan sawi fo tawh angin rinna chu Pathian thu pawmna a ni. He hrilhfiahnaah ngei pawh hian pawm tih thu hi ri ring viau mah sela Pathian hnathawh hi thailan lohvin a awm chuang lo. Krista kal tlanga a thu pawm chu a thu laipui a ni mai zawk a ni.

Kawng leh lam a\anga thlir chuan rinna hi mihring/minunga chān (personify) chu a ni teh meuh mai a (Gal. 3:23, 25); amaherawhchu pawmna (acceptance) hmanga chhan lêtna a nih dan hi a langsar lo ngai chuang lo. Mihring/minunga chānna (personification-minunga chānna tih hi chang-transform emaw change into emaw ni lovin mihring anga nihtir/lantir/ngai sawina a ni) tih awmzia hrim hrim pawh hi hriat chian a ngai khawp mai.

Mihringah a chang emaw mihring a ni ta tihna ni lovin mihring ang maiin sawi a ni tihna emaw mihringa chān tihna emaw a ni. Gal. 3:23 leh 25-a rinna lo thleng thu Paulan a sawi pawh hian rinna chu a personify (mihring ni mai awmin) mai a ni.[12] Rinna chu taksa nei, lo thleng ruau ruau ang maia sawi chian a ni a; mahse chu chu a sawi tum ber a ni lo. Hmuh theih loh leh khawih theih loh thu khirh khân chu hriatthiam harsa zâwnga lantir hrâm lovin, a fiah zâwk nan a personify mai zawk niin a lang.

Isua thil mak tih chungchangah khan rinna thûk tak a inphum thin a. Isua tihdamna leh puihna beiseia lo kalten Amah pan an duhna rilru kha eng dang vang mah ni lovin an rin vang a ni a. Kha rilru kha an rinna chu a ni.[13] Krista chhandamna dawn dan kawng khat a awm a, chu chu rinna hmangin a ni tiin Paulan vawi tam tak a sawi lang bawk. Chu rinna chu Kristaa Pathian hmangaihna chhan lêtna hi a ni (Rom. 10:17).[14] Heng thu hrang hrangte hian rinna chu mihring pawn lam a\anga lo lût a nihna lam ai chuan mihring a\anga lo chhuak niin an tarlang thin.

Thuthlung Thar zirnaa mithiam leh lar chungchuang tak G.E Ladd-a chuan rinna chu ‘ringtu leh Krista inkara inpumpêkna leh mimal taka inzawmna/inpumkhatna awm hi a ni’ (complete commitment and personal union between the believer and Christ) a ti a.[15] Hebrai Lehkhathawna rinna pawh kha (Heb. 11:1) hrilhfiahin ‘mita hmuh theih loh Pathian khawvel hmu thei tura hriatna leh chu khawvel ngei chu (ringtu) nuna thil pawimawh ber nihtirtu chu a ni’ (faith is the faculty to perceive the reality of the unseen world of God and to make it the primary object of one’s life) a ti nghe nghe a.[16]

|awngkam hrana sawi dawn chuan Ladd-a hian rinna chu mihring pawn lam (extra human) a\anga chhuak angin a ngai lova, hriatna (faculty), mihring chhungril ami, mihring leh Pathian inzawmna hna thawktu chu a sawi zawk a ni. Van lam chhuak chauh nia hriatna hian rinna chu Thlarau Thianghlim ang maia minung thiltithei leh Trinity zinga pakhat ang mai a nihtîr a. Trinity duh khawp lohna leh minung pali lai awmtîrna hi duh lo chung pawhin a cho chhuak rêng rêng a ni.

Kawng lehlamah chuan rinna minunga chānna (personification) hian rinna sadâi a \hiat em em lo thei tho bawk a. Pathian thu chîkna leh luhchilh zelna hmanrua atana hman a nih phei chuan a huatthlala lem lo mai thei. Kan sawi tawh angin rinna hi chu Paula ngei pawhin minungah a chān ngei a ni (Gal. 3:23, 25). Nimahsela minunga chān dan tawk thiam leh personification hrim hrim hi hriatthiam dik a \ul a ni. Thlarau Thianghlim ang maia minung hranpa, RINNA tia vuah hi a awm thu Bible-ah a lang lova. Minunga chān (personify) theihna \anfung tur Bible châng chu a awm nual thei anga, mahse chu’ng chuan rinna chu minung, a hrana awm, rinna tia koh chu a ni tiin a zirtir ngai lo. Mihring, Pathiana a innghah pumhlûm theihna chhan, a hriatna leh rin tlatna kha a rinna chu a ni zawk.

Greek Bible-a pivsti~ (pistis) zawng zawng hi faith tiin Sap \awng Bible-ah lehlin vek a ni lova (vawi tam kan sawi tawh); faith tia lehlin zawng zawng pawh chu Mizo \awng Bible-ah rinna tia lehlin a ni kher chuang lo. A chhan chu a thumal hmanna hun leh hmun (context) a zira a sawitû sawi tum dan mil zela lehlin a ni thin. A eng emaw lai chauh kal fawrpuia thurin chher chawp hi Pathian \ihtute tan a tih chi loh va, Pathian thu a duhtui lohthlâk bawk.

Rinna personification hian pawi khawih thuiin lang lo mah sela a sawi zuina-in (presentation leh interpretation) a zir thin loh avang em maw ni, mimal rinna leh nun kawngah chiaina, mahni inrinhlelhna leh inhriatthiam lohna a hring chhuak thin a. Pathian thu kalpui danah (theology) te, mimal thlarau nunah te leh Kohhran anga nun honaah te inlungrual lohna leh inhmuhmawhna te a thlen thin a ni. A chhan lian tak pakhat chu Mizoram Kohhran tlangpui zirtirna nen a insut vang a ni.



[1] Rohmingliana, Theological Debate, 69, 72.

[2] Ibid., 59, 68.

[3] Rohmingliana, Theological Debate, 58).

[4] Ibid., 58.

[5] Rohmingliana, Sermon Ropui (Aizawl: TMEF Literature & Publication Board, 2005), 21.

[6] Rohmingliana, Theological Debate, 62.

[7] Rohmingliana, Zion Panna, 84.

[8] Ibid., 86.

[9] Moris, Dictionary of Paul, 290.

[10] Ibid.

[11] Barth, EDNT, III, 93.

[12] Barth, EDNT, III, 95.

[13] David Wenham, Paul: the Follower of Jesus or Founder of Christianity? (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995), 47.

[14] Ibid., 67, 68.

[15] George Eldon Ladd, A Theology of the New Testament (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company [1974], 1998), 308.

[16] Ibid., 631.

1 comment:

  1. He i lehkhabu hi tha ka tiin ka ngaisang mang che e aw, i thawhrimna hi a va han hlu tehlul em, Lalpan malsawmin hruai zel che rawh se. Phone atanga duh hun huna ka chhiar theih turin ka copy vek e aw, i pawiti em lovang chu maw.

    ReplyDelete